Υποτροφίες Ι.Ε.Α.Ε. & Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας
Μέχρι σήμερα, στο έργο του Ι.Ε.Α.Ε. περιλαμβάνονται συνολικά 29 υποτροφίες εσωτερικού και εξωτερικού σε νέους Αιματολόγους.
Μέχρι σήμερα, στο έργο του Ι.Ε.Α.Ε. περιλαμβάνονται συνολικά 29 υποτροφίες εσωτερικού και εξωτερικού σε νέους Αιματολόγους.
Ονομάζομαι Ζαχαρούλα (Χαρά) Γαλάνη και είμαι Ιατρός Αιματολόγος. Εκπαιδεύτηκα στην ειδικότητα της Αιματολογίας στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Έλαβα υποτροφία του Ι.Ε.Α.Ε. για ένα έτος ξεκινώντας τον Ιούλιο 2007-2008. Το αντικείμενο της μετεκπαίδευσης μου ήταν ‘Αιμόσταση Θρόμβωση’. Υπηρέτησα στο Εδιμβούργο Ην. Βασίλειο , στο Haematology Department του Royal Infirmary of Edinburgh, για 12 μήνες ως Clinical Research Fellow, όπου εργάστηκα σε πλήρη απασχόληση και συμμετείχα σε κλινικές μελέτες υπό τον διευθυντή Professor CA Ludlam & Dr Julia Anderson.
Τρέφω βαθιά ευγνωμοσύνη για το Ίδρυμα της Ε.Α.Ε., καθώς μου δόθηκε μια ευκαιρία ζωής να βιώσω μια ιδιαίτερη εργασιακή εμπειρία, που υπήρξε σημαντικό εφόδιο στη μετέπειτα καριέρα μου. Η υποτροφία του Ιδρύματος μου έδωσε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσω το όνειρο μου να εργαστώ στο εξωτερικό σε ένα διαφορετικό σύστημα Υγείας και να επεκτείνω τις γνώσεις μου στις διαταραχές αιμόστασης και πήξης του αίματος, καθώς και της συμβουλευτικής αιματολογίας. Η έκθεση μου σε ένα μεγάλο κέντρο της αλλοδαπής μου έδωσε προοπτική και αυτοπεποίθηση για το μέλλον. Ήταν ένα από τα κίνητρα , σε συνδυασμό με προσωπικούς λόγους, να επιστρέψω μετά από μερικά χρόνια μόνιμα στο Ην. Βασίλειο, όπου εργάστηκα στο Λονδίνο στο ογκολογικό νοσοκομείο Royal Marsden και αργότερα στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στην Πανεπιστημιακή Κλινική του King’s College Hospital. Η παρούσα απασχόληση μου είναι ως επιμελήτρια – Haematology Consultant στο Dartford & Gravesham NHS Trust, Kent, UK.
Ήμουν υπότροφος του Ιδρύματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας από τις 12/04/2018 έως και τις 12/04/2019στο αιματολογικό τμήμα της Α Παθολογικής Κλινικής στο ΓΝΑ Λαϊκό (ΕΚΠΑ) με θέμα μετεκπαίδευσης «Διαταραχές αιμόστασης στα μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα» που ήταν και το θέμα της διδακτορικής διατριβής μου. Οι υπεύθυνες του προγράμματος ήταν η κα Βύνιου Νορα-Αθηνα και η κα Πολίτου Μαριάννα. Το πρόγραμμα αυτό με βοήθησε να αποκτήσω εμπειρία στην συλλογή και επεξεργασία κλινικών δεδομένων, στην εκμάθηση μεθόδων και εργαλείων της αιμοδοσίας όπως η θρομβοελαστογραφια και στην εφαρμογή τους στην κλινική πράξη.
Την χρονική αυτή στιγμη εργάζομαι σαν Επιμελήτρια Β’ στο Κέντρο Αιμοδοσίας του Ιπποκρατειου Νοσοκομείου Αθηνών. Η υποτροφία με βοήθησε στην εξοικείωση με το κομμάτι της αιμοδοσίας, τομέας στον οποίο εργάζομαι και τώρα.
Μετεκπαιδεύτηκα στο Cancer Institute of New Jersey, Robert Wood Johnson Medical School, N. Brunswick, NJ, USA, τη χρονική περίοδο 2006-2007. Το αντικείμενο της μετεκπαίδευσης ήταν “Η ανάλυση γονιδιακής έκφρασης μικροσυστοιχιών DNA και μεθόδων μεθυλίωσης”.
Επιστημονικό έργο που παρήχθηκε:
Σήμερα εργάζομαι στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου ως Διευθύντρια και UBO μικρής start-up εταιρείας Eunomia Ltd (https://www.eunomia.ltd). Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα αφορούν στην αιμόσταση, μηχανική μάθηση, τεχνητή νοημοσύνη, βιοηθική και εκπαίδευση.
Η υποτροφία μου προσέφερε, στα πρώτα χρόνια, τη δυνατότητα ανεύρεσης εναλλακτικής θέσης εργασίας (Ερευνητής στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας, ΙΜΒΒ-ΙΤΕ), σε μια εποχή που δεν υπήρχαν προκηρύξεις για θέσεις σε δημόσιο νοσοκομείο. Αργότερα, συνέβαλε στην πρόσληψή μου στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης, όπου εργάστηκα για 10 έτη. Σήμερα, μετά από τα τόσα χρόνια πορείας στην κλινική και την έρευνα, παρότι δε χρησιμοποιώ ενεργά τις γνώσεις που μου παρείχε η υποτροφία, θεωρώ ότι έχει συμβάλει σημαντικά στην διεπιστημονική κατάρτισή μου, την επιχειρηματικότητα και τη συμμετοχή μου σε ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπότροφος του Ιδρύματος Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας για μετεκπαίδευση στο «Department of Hematology, Erasmus University Medical Center, Rotterdam, The Netherlands» από τις 1.2.2013 έως 1.2.2014, με θέμα «Ο ρόλος των μεταγραφικών παραγόντων και των σχετιζόμενων με αυτούς μοριακών βλαβών στην παθογένεια της οξείας μυελογενούς λευχαιμίας». Υπεύθυνος προγράμματος ο Καθηγητής Ruud Delwel, γνωστός για το ερευνητικό του έργο στην οξεία μυελογενή λευχαιμία. Training subject: The role of transcription factors and associated molecular lesions in the pathogenesis of acute myeloid leukemia. Ασχολήθηκα με τη μελέτη πιθανών μεταλλάξεων του γονιδίου PI3KG σε δείγματα ασθενών με ΟΜΛ, τα οποία ήταν διαθέσιμα με την τεχνική NGS και χρειαζόταν επιβεβαίωση με το Sequencing κατά Sanger. Τα ευρήματα των αποτελεσμάτων από την ανάλυση των άνω αλληλουχιών διερευνήθηκαν σε ασθενείς με ΟΜΛ και μονοσωμία 7.
Επίσης, μελέτησα τα γονίδια ADAR 1, 2 και 3, τα οποία επιδιορθώνουν το RNA με την τεχνική της real time (qPCR) και ανακάλυψα ότι το γονίδιο ADAR2 εκφράζεται διαφορετικά στις core binding factor (CBF) λευχαιμίες. Η μελέτη αυτή έγινε σε συνεργασία του Erasmus MC Ολλανδίας με τον Καθηγητή Daniel Tenen (Harvard, Boston, USA). Ακόμα μελέτησα το ρόλο των ισομορφών του lymphoid enhancer binding factor-1 (Lef-1) στην ΟΜΛ.
Τέλος, βασικό project το οποίο ανέπτυξα σε συνεργασία με το Broad Institute (MIT) και το Harvard ήταν το πρόγραμμα του χάρτη συνδεσιμότητας (Connectivity Map). Ο χάρτης αυτός αποτελεί συλλογή
μεταγραφικών στοιχείων εκτεταμένης γενωμικής έκφρασης και δημιουργήσαμε γονιδιακές συγκρίσεις ανάμεσα σε διαφόρους τύπους ΟΜΛ στην προσπάθειά μας να ανακαλύψουμε φαρμακευτικό αναστολέα έναντι της ΟΜΛ. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική RNA Sequencing σε 3q ΟΜΛ με τη σημαντική συνεισφορά των συναδέλφων της Βιο-Πληροφορικής και η σύγκριση έγινε με CD34 RNA Sequencing δεδομένα που ήταν διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Έτσι, αναγνώρισα γονίδια που είχαν αυξημένη ή ελαττωμένη έκφραση στις 3q λευχαιμίες συγκριτικά με τα CD34 δείγματα. Κατόπιν, τα αποτελέσματα εκτιμήθηκαν στον ιστότοπο του Connectivity Map στην προσπάθεια ανίχνευσης ΟΜΛ αναστολέα με τις τεχνικές RNA Sequencing και γονιδιακών μικροσυστοιχιών (microarrays).
Απέκτησα πολύ σημαντική εμπειρία, καθώς τα project αυτά είχαν ιδιαίτερα αυξημένο επίπεδο δυσκολίας. Έμαθα να σκέφτομαι, να συγκρίνω και να συνδυάζω δεδομένα, να έχω υπομονή, να συνεργάζομαι, να αγωνίζομαι και να επιμένω στις δυσκολίες. Επίσης, αποκόμισα ιδιαίτερο πλούτο γνώσεων από τη συνεργασία με άλλους επιστήμονες, που με βελτίωσαν.
Γυρίζοντας στην Ελλάδα, από το 2014 μέχρι το Φλεβάρη του 2024, εργάζομαι στη Λάρισα, στη Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας και Δρεπανοκυτταρικής Νόσου του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας και παρακολουθώ παράλληλα σε εξωτερική βάση ασθενείς από όλο το φάσμα της καλοήθους και κακοήθους Αιματολογίας.
Η υποτροφία αυτή με βοήθησε πολύ, διότι άλλαξε όλη τη φιλοσοφία της ιατρικής σκέψης μου. Έτσι, έμαθα να συνδυάζω τα γονιδιακά με τα κλινικά δεδομένα και να θέτω απλά ερωτήματα προς απάντηση, όπως το γιατί να διαφέρουν οι ασθενείς μεταξύ τους. Εφαρμόζοντας την άνω αρχή και μετά από 5 χρόνια εντατικής δουλειάς πάνω στα γονίδια των αιμοσφαιρινοπαθειών, μαζί με τους συνεργάτες μου, δημοσιεύσαμε μια πρωτοποριακή έρευνα, που περιλαμβάνει την ανάλυση μεταλλαγμένων γονιδίων 217 ασθενών με αιμοσφαιρινοπάθειες: Diamantidis MD, Karanikola RA, Polyzoudi C, Delicou S, Manafas A, Savera H, Xydaki A, Kotsiafti A, Tsangalas E, Ikonomou G, Mani E, Ntoulas K, Alexiou E, Argyrakouli I, Koskinas J, Fotiou P. Clinical significance of mutational variants in beta and alpha genes in patients with hemoglobinopathies from two large Greek centres: a complex interplay between genotype and phenotype. J Mol Med 2023; 101(9): 1073-1082, doi: 10.1007/s00109-023-02342-3. Με αυτήν την εργασία είναι καλύτερα κατανοητοί οι μοριακοί μηχανισμοί που προκαλούν τους διάφορους τύπους αιμοσφαιρινοπαθειών, γεγονός που οδηγεί στην ορθότερη διάγνωση και διαχείριση των ασθενών. Η πρόσθετη συνεισφορά αυτής της μελέτης στην επιστήμη, είναι η έμφαση στην κλινική εικόνα και θεραπεία των επιπλοκών της νόσου σε συσχέτιση με τα παθολογικά γονίδια, κάτι που δεν έχει γίνει ως τώρα στη χώρα μας σε αυτό το εύρος. Έτσι έγινε γνωστό ποιοί ασθενείς έχουν δυο αιμοσφαιρινοπάθειες αντί για μια, ερμηνεύτηκε γιατί κάποιοι χρειάζονται περισσότερες και άλλοι λιγότερες μεταγγίσεις, εξηγήθηκε το αίτιο της βαρύτερης ή ηπιότερης από το αναμενόμενο κλινικής εικόνας ασθενών με α- και β- θαλασσαιμία, όπως και έγινε πρόβλεψη βαριών επιπλοκών της νόσου (εξωμυελική αιμοποίηση μέσα στο νωτιαίο σωλήνα ενδοκαναλικά), γεγονός που οδηγεί σε έγκαιρη αντιμετώπιση. Η εργασία αυτή έχει πολύ σοβαρό αντίκτυπο στην κατανόηση της παθογένειας και βαρύτητας της νόσου, γεγονός που οδηγεί σε καλύτερη κατανόηση του μοριακού και κλινικού τοπίου και στη βέλτιστη θεραπεία των αιμοσφαιρινοπαθειών.
‘Ελαβα την υποτροφία του έτους 2012-2013 και επέλεξα να μεταβώ στο Κέντρο ‘Ερευνας του Καρκίνου (CIC) και στο Τμήμα Κυτταρομετρίας Ροής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Salamanca στη Iσπανία, υπό την εποπτεία του Διευθυντή του τμήματος Καθ. Alderto Orfao.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου μέχρι το 2014, συμμετείχα στα ερευνητικά προγράμματα:
Από την συμμετοχή μου στα παραπάνω προγράμματα προέκυψε η δημοσίευση
“High Frequency of Chronic Lymphocytic Leukemia-like low count Monoclonal B Cell Lymphocytosis in Japanese descendants living in Brazil”, Mariane de Faria-Moss et al, Haematologica 2020 June;105(6):e298-e301 , PMID31727770
Επιπλέον, εκπαιδεύτηκα στην πολυπαραγοντική Κυτταρομετριά Ροής (8 χρωμάτων) πάνω στην ανάλυση των Αιματολογικών Κακοηθειών, σύμφωνα με κατευθυντήριες οδηγίες του Euroflow Consortium.
Μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα εντάχθηκα στην ομάδα του καθ. Γεράσιμου Πάγκαλη στην Αιματολογική Κλινική του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών-Κλινική Ψυχικού. Οργανώσαμε και άνοιξαμε ένα ερευνητικό-διαγνωστικό εργαστήριο Κυτταρομετρίας Ροής στο πλαίσιο της Αιματολογικής Κλινικής, συμβεβλημένο με τον ΕΟΠΥΥ, αναλύοντας δείγματα τόσο του Τμήματος αλλά και παραπομπών άλλων ιατρών και νοσοκομείων. Αναλύουμε δείγματα αίματος, μυελού των οστών, ΕΝΥ, πλευριτικών και ασκιτικών συλλογών , αναρρόφηση και πολτοποίηση λεμφαδένων και ιστών που περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο εύρος την αιματολογίας καλοήθους και κακοήθους.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά το Ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρίας για τη μεγάλη αυτή ευκαιρία στη αρχή της καριέρας μου ως αιματολόγου, κάτι για το οποίο θα είμαι πάντα ευγνώμων.
Υπότροφος Εξωτερικού Ελληνικής Αιματολογικής εταιρείας: 2008-2009
Έλαβα την Υποτροφία Εξωτερικού του ιδρύματος Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρίας για χρονικό διάστημα ενός έτους για μετεκπαίδευση στο Νοσοκομείο St Thomas’ του Λονδίνου, με θέμα «Αιμόσταση-Θρόμβωση-Αιματολογία κυήσεως-Γυναικολογική Αιματολογία», από 15/01/2008 έως 15/1/2009.
Στον χρόνο της Υποτροφίας μου εργάστηκα στην Αιματολογική κλινική, Εργαστήριο Αιμόστασης & Θρόμβωσης, τμήμα Γυναικολογικής Αιματολογίας, Συστηματικού Ερυθηματώδη λύκου στην κύηση και Αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου στο ΝοσοκομείοGuy’s & St Thomas’ London, UK, με Διευθύντρια την Καθηγήτρια Beverley Hunt, Τακτική Καθηγήτρια Αιμόστασης και Θρόμβωσης του Πανεπιστημίου Κings College του Λονδίνου, με τίτλο Dame από την βασίλισσα της Αγγλίας.
Ταυτόχρονα και για 3 μήνες (9ος 2008 – 11ος 2008), μετά από συνεννόηση της καθηγήτριας Β. Ηunt με τον διευθυντή του Τμήματος κ. Ε. Tuddenham, Καθηγητή Αιματολογίας – Αιμορραγικών διαθέσεων, Royal Free Hospital London, παρακολούθησα και συμμετείχα στο διατμηματικό Ιατρείο-Ιατρείο πολλαπλών ειδικοτήτων των εξωτερικών ιατρείων του Αιμορροφιλικού Κέντρου του Νοσοκομείου Royal Free, London, με θέμα «Γυναίκες με Αιμορραγικά νοσήματα», Διευθυντής: Ε. Tuddenham, Καθηγητής Αιματολογίας, Υπεύθυνη: Καθηγήτρια Rezan Kadir.
Στη διάρκεια της εξειδίκευσης μου, υπό την καθηγήτρια Beverley J Hunt, είχα την ευκαιρία να εργαστώ τόσο κλινικά, όσο και εργαστηριακά, σχεδόν σε όλο το φάσμα της Αιματολογίας, αλλά με επικέντρωση στην Αιμόσταση, Θρόμβωση και Αιματολογία Κύησης.Κατά τη διάρκεια της μετεκπαίδευσής μου, συνέγραψα 11 ερευνητικές εργασίες που δημοσιεύτηκαν σε Διεθνή Περιοδικά, συμμετείχα σε 3 ερευνητικά Διεθνή πρωτόκολλα, συμμετείχα στη συγγραφή 3 κεφαλαίων σε διεθνή βιβλία, παρακολούθησα 4 εκπαιδευτικά σεμινάρια και έκανα προφορικές εισηγήσεις- ομιλίες σε 7 βρετανικά συνέδρια – ημερίδες.
Επίσης, κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Μεγάλη Βρετανία, υπήρξα τιμητικά προσκεκλημένη της καθηγήτριας Αιματολογίας του Kings College, London και “Dame”, κας Beverley J. Hunt, στη συνεδρίαση της ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για θέματα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας, με θέμα: Venous Thrombombolism in the UK. All – Party Parliamentary Thrombosis Group. Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, στο Κοινοβούλιο της Μεγάλης Βρετανίας, (Houses of Parliament, Westminster), στις 20 Νοεμβρίου 2008.
Επαγγελματική πορεία – Κέντρο που εργάζομαι σήμερα
Αμέσως μετά την επιστροφή μου από την Αγγλία, από τον Φεβρουάριο 2009 και μέχρι τον Νοέμβριο 2010, εργάστηκα ως άμισθη επιστημονική συνεργάτης στη Β’ Προπαιδευτική Κλινική ΑΠΘ και στο Αιμορροφιλικό κέντρο Βορείου Ελλάδος του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.
Τον Νοέμβριο 2010 εκλέχτηκα Επιμελήτρια Β΄ ΕΣΥ στην Αιμοδοσία του Ιπποκρατείου ΓΠ Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Η Μετεκπαίδευση μου στην Αγγλία, που έγινε μέσω της υποτροφίας, καθώς και η διδακτορική διατριβή, την οποία είχα ολοκληρώσει, βοήθησαν πολύ στην επιλογή μου σε αυτή τη θέση.
Από τον Μάιο του 2014 ως και σήμερα, και επειδή στην πορεία, ένιωσα ότι ήθελα να επικεντρωθώ περισσότερο στο αντικείμενο της εξειδίκευσης μου, παραιτήθηκα από το ΕΣΥ και διατηρώ Ιδιωτικό Ιατρείο Γενικής Αιματολογίας και Ιατρείο εξειδικευμένο στην Αιμόσταση – Θρόμβωση και Αιματολογία κύησης στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Από τον Αύγουστο 2018 ως σήμερα ίδρυσα και Διατηρώ το Ινστιτούτο Αιματολογίας κύησης «Περιγένεσις», που απασχολεί ακόμη δύο ειδικούς αιματολόγους. Πρόσφατα (2021), απέκτησα τον τίτλο της Ερευνητικής Συνεργάτιδας της Ομάδας: «Καρκίνος – Αιμόσταση – Αγγειογένεση», INSERM U938 από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, Γαλλία.
Θεωρώ ότι σχεδόν όλη μου την επαγγελματική εμπειρία την οφείλω στην Υποτροφία του Ιδρύματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, που μου έδωσε την μοναδική ευκαιρία να μεταβώ σε κέντρο του εξωτερικού και να μετεκπαιδευτώ στην εξειδίκευση που επέλεξα, και να αποκτήσω τόσο τα τυπικά, όσο και κυρίως τα ουσιαστικά προσόντα για να μπορέσω να ασκήσω την εξειδίκευση μου σωστά. Συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους τους νέους συναδέλφους να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τη μοναδική ευκαιρία που μας δίνει το ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής εταιρείας για υποτροφία στο εξωτερικό, καθώς πραγματικά μπορεί να τους αλλάξει την επαγγελματική τους ρότα και να τους γεμίσει απίστευτες εμπειρίες και γνώσεις.
Αναλυτικά το έργο που παράχθηκε κατά τη διάρκεια της υποτροφίας:
Δημοσιεύσεις σε Επιστημονικά περιοδικά
Κεφάλαια σε Διεθνή Ιατρικά Βιβλία
Συμμετοχή σε Ερευνητικά πρωτόκολλα:
Συμμετοχή σε Εκπαιδευτικά σεμινάρια
Εισηγήσεις σε Διεθνή meetings – Ημερίδες
Έλαβα την υποτροφία του Ιδρύματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας με θέμα «Αιματολογία της κύησης», το χρονικό διάστημα 2007 – 2008. Το Κέντρο μετεκπαίδευσης ήταν το Hammersmith Hospital Hematology Department και Transfusion Medicine Department και Queen Charlotte Maternity Hospital Fetal Medicine Unit, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο με υπεύθυνο του προγράμματος τον Dr Mark Layton. Στα ανωτέρω νοσοκομεία εργάσθηκα ως Honorary Clinical Assistant. Συγκεκριμένα, ασχολήθηκα με την διαχείριση εγκύων με αιματολογικά νοσήματα στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία (σε συνεργασία με γυναικολόγο κυήσεων υψηλού κινδύνου) και κατά τη νοσηλεία τους με επιπλοκές.
Στο τακτικό ιατρείο Αιμόστασης παρακολουθούσα εγκύους με συγγενείς θρομβοφιλίες, αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, θρομβοπενία, αιμορραγικές διαταραχές, μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα, καθ᾽ έξιν αποβολές. Στο τακτικό ιατρείο Νοσημάτων Ερυθροκυττάρου και γενικής Αιματολογίας προσέρχονταν έγκυοι με αιμοσφαιρινοπάθειες, αναιμίες, παγκυτταροπενίες, Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, σύνδρομο Evans. Οι νοσηλευόμενες έγκυοι αντιμετωπίζονταν για θρομβοεμβολική νόσο (εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, πνευμονική εμβολή), επιπλοκές δρεπανοκυτταρικής νόσου, προεκλαμψία, εκλαμψία, άνοση θρομβοπενική πορφύρα, ενώ τα νεογνά για νεογνική αλλοάνοση θρομβοπενία (Νeonatal Αlloimmune Τhrombocytopenia, ΝΑΙΤ).
Στο τμήμα Αιμοδοσίας – Μεταγγίσεων συμμετείχα στην εκτίμηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα γυναικών με ύπαρξη αλλοαντισωμάτων και στην αντιμετώπιση επιπλοκών περιγεννητικά. Αναλυτικότερα, ασχολήθηκα με την προφύλαξη, προγεννητική διάγνωση και θεραπεία περιπτώσεων με προβλήματα ευαισθητοποίησης Rhesus, ABO αιμολυτικής νόσου, αιμολυτικής νόσου άλλης αιτιολογίας (αντιγόνα C,E,e,c,Kell κλπ.) και νεογνικής αλλοάνοσης θρομβοπενίας. Ασχολήθηκα επίσης με την αντιμετώπιση εγκύων με ΔΕΠ και με μαιευτικές αιμορραγίες (ΡostΡartum Ηemorrhage) καθώς και με την μεταγγισιοθεραπεία στην κύηση (μητέρα και έμβρυο). Επιπρόσθετα, σημειώνω την απόκτηση εμπειρίας στις εργαστηριακές τεχνικές του ελέγχου και ταυτοποίησης ερυθροκυτταρικών αντισωμάτων και της ανίχνευσης εμβρυομητρικής αιμορραγίας (Fetal Maternal Hemorrhage).
Παρακολούθησα τις τακτικές εκπαιδευτικές συναντήσεις του Obstetric Haematology Group στο St. Thomas Hospital και συμμετείχα σε εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα ᾽Haematology in Obstetrics᾽ στο University of Leicester. Επιπλέον, απέκτησα εμπειρία στη διαχείριση ασθενών με δρεπανοκυτταρικά σύνδρομα και άλλα καλοήθη νοσήματα, συμμετέχοντας στις δραστηριότητες του τμήματος παθολογίας του ερυθροκυττάρου και κάνοντας τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία γενικής αιματολογίας και δρεπανοκυτταρικής νόσου. Συμμετείχα σε αρκετές αφαιμαξομεταγγίσεις (Red Cell Exchange Transfusion procedures) ασθενών με δρεπανοκυτταρική νόσο και συγκεκριμένες επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένων και γυναικών σε κύηση. Παρακολούθησα τις εβδομαδιαίες εκπαιδευτικές δραστηριότητες (clinical seminar & research seminar) και συναντήσεις του Αιματολογικού τμήματος. Στο Εργαστήριο Αιμόστασης εξοικειώθηκα με τις τεχνικές εργαστηριακών εξετάσεων.
Ήταν πολύτιμη η εμπειρία που αποκόμισα από τις «συναντήσεις αιμόστασης» (Coagulation meetings), όπου πραγματοποιoύνταν συζήτηση περιστατικών, διαφορική διάγνωση και ερμηνεία εργαστηριακών εξετάσεων αιμόστασης, καθώς και “συναντήσεις αιμοσφαιρινοπαθειών” (Haemoglobinopathy meetings), καθώς και μελέτη μορφολογίας ερυθροκυττάρων σε επιχρίσματα περιφερικού αίματος και διαφοροδιάγνωση νοσημάτων της ερυθράς σειράς.
Από ετών εργάζομαι στην Αιματολογική Κλινική του ΓΝΑ Σισμανόγλειο, όπου διαχειρίζομαι όλο το φάσμα των αιματολογικών νοσημάτων (αιματολογικές κακοήθειες, καλοήθη αιματολογία, αιμόσταση).
Οι γνώσεις και η εμπειρία που απέκτησα κατά την μετεκπαίδευσή μου διεύρυναν το πεδίο του γνωστικού μου αντικειμένου στην Αιματολογία.
1. Υποτροφία του Ιδρύματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας προκειμένου να μετεκπαιδευθώ στο εξωτερικό για ένα έτος στο Εργαστήριο του Centre for Haemato-Oncology, Barts Cancer Institute ― a UK Centre of Excellence, του Πανεπιστημίου Queen Mary University of London (QMUL), School of Medicine and Dentistry του Ηνωμένου Βασιλείου (Λονδίνο) και να διεξάγω έρευνα στo μικροπεριβάλλον των μη-Hodgkin και Hodgkin λεμφωμάτων που συνδέονται με τον ιό HIV. Εντάχθηκα στην ομάδα του Καθηγητή και Προέδρου του European Haematology Association Board κ. John G. Gribben του οποίου η συμβολή στον χώρο των λεμφοϋπερπλαστικών νοσημάτων είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη.
2.“Μικροπεριβάλλον των μη-Hodgkin και Hodgkin λεμφωμάτων που συνδέονται τον ιό HIV (HIV-related lymphomas)”.
3. H υποτροφία μου απενεμήθηκε για το ακαδημαϊκό έτος 2011 – 2012.
4. Κατά την παραμονή μου στο εργαστήριο μελέτησα βιοψίες HIV θετικών ασθενών με λέμφωμα δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην αγγειογένεση, στα μακροφάγα και τα κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα του μικροπεριβάλλοντος του όγκου καθώς και στον ιογενή παράγοντα (ιοί HIV, EBV και HHV-8). Για τις ανάγκες της μελέτης κατασκευάστηκαν tissue microarrays (ΤΜΑs). Χρησιμοποιήσαμε τεχνικές όπως η ανοσοϊστοχημεία, η διπλή ανοσοϊστοχημική χρώση (double labelling), ο ανοσοφθορισμός (immunofluorescent labeling), FISH για την αντιμετάθεση του c-MYC και ο in situ υβριδισμός για τον ιό ΕΒV (ΕBV ΙSH). Οι ανοσοϊστοχημικές χρώσεις αξιολογήθηκαν με computerized image analysis. Η μελέτη έδειξε ότι τα μη-Hodgkin λεμφώματα (AIDS-related DLBCL) χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα αυξημένη νεοαγγειογένεση με πολυ υψηλό microvascular density (MVD), ελαττωμένα FOXP3+ regulatory T λεμφοκύτταρα, αυξημένο ποσοστό αναδιατάξεων του ογκογονιδίου c-MYC και ότι η διήθηση του όγκου από τα ενεργοποιημένα (Granzyme B+) κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα εξαρτάται κυρίως από την παρουσία – έκφραση του ιικού παράγοντα εντός του όγκου (ιικά αντιγόνα EBV LMP1 και ΗΙV Gag p24). Tα αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης έχουν σημασία για την ανοσολογική επιτήρηση (immunosurveillance) των λεμφωμάτων που συνδέονται με την ανοσοκαταστολή και υποδεικνύουν καινούργιους θεραπευτικούς στόχους.
Μέρος των αποτελεσμάτων της παραπάνω ερευνητικής μου ενασχόλησης δημοσιεύτηκε στο Blood τον Μάιο 2013 (LIAPIS K, CLEAR A, OWEN A, COUTINHO R, GREAVES P, LEE AM, MONTOTO S, CALAMINICI M, GRIBBEN JG. The microenvironment of AIDS-related diffuse large-B-cell lymphoma provides insight into the pathophysiology and indicates possible therapeutic strategies. Blood 2013; 122:424-33). H δημοσίευση αυτή συνοδεύτηκε από Editorial άρθρο (Inside Blood Commentaries) των Κ. Dunleavy και C. Bollard και Correspondence letter του A. Carbone, ειδικών στα λεμφώματα που σχετίζονται με ιούς, στο ίδιο τεύχος του Blood, ενώ το Blood επέλεξε το παραπάνω άρθρο για προβολή (Μedia release).
Tα αποτελέσματα του δεύτερου μέρους της ερευνητικής μου δραστηριότητας σχετικά με την σύσταση και παθοφυσιολογία του μικροπεριβάλλοντος του λεμφώματος Hodgkin στα άτομα που ζουν με τον ιό HIV έδειξαν ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε σύγκριση με το λέμφωμα Hodgkin σε HIV αρνητικούς ασθενείς.
5. Στις 16/07/2020 εκλέχθηκα στη θέση Επίκουρου Καθηγητή Αιματολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Εργάζομαι στην Πανεπιστημιακή Αιματολογική Κλινική του Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης.
6. Ανεκτίμητη εμπειρία! Η υποτροφία μου πρόσφερε κλινική εμπειρία και επιστημονικά εφόδια με καθοριστική συμβολή στην επαγγελματική μου εξέλιξη.
Ελπίζω να υπάρχει η δυνατότητα το Ίδρυμα να συνεχίσει να δίνει υποτροφίες και ευκαιρίες στους νέους Αιματολόγους. Δεν είναι ο σκοπός του Ιδρύματος να αποθηκεύει χρήματα αλλά να χρησιμοποιεί ανταποδοτικά τα έσοδα του για την εκπαίδευση, ενημέρωση και την επιστημονική εξέλιξη των γιατρών.
Έλαβα την υποτροφία για το χρονικό διάστημα 2013-2014. Το κέντρο μετεκπαίδευσης ήταν το Sahlgrenska University Hospital-Coagulation Center Gothenburg, με υπεύθυνους προγράμματος: Dr Fariba Baghaei-Chef at Coagulation Dpt και Dr Vladimir Radulovic -Consultant Coagulation Dpt. Το θέμα της μετεκπαίδευσης ήταν επάνω στο αντικείμενο της αιμορροφιλίας και γενικότερα των αιμορραγικών διαταραχών και κληρονομικών παθήσεων.
Ο τίτλος της υποτροφίας ήταν: Monitoring and effect of bypassing agents in patients with Haemophilia with inhibitors
Σήμερα, εργάζομαι στη Νορβηγία ως κλινική αιματολόγος που ασχολείται κυρίως με κακοήθη αιματολογία (Οξείες Λευχαιμίες, πολλαπλό μυέλωμα, λεμφουπερπλαστικες και μυελουπερπλαστικές διαταραχές, κτλ.).
Η υποτροφία βοήθησε παρά πολύ για να παρουσιαστούν καλύτερες εργασιακές ευκαιρίες. Αποτέλεσε κυρίως ένα επιπλέον εφόδιο, ιδιαίτερα στο αντικείμενο των διαταραχών της πήξης, με το οποίο ασχολούνται ελάχιστοι αιματολόγοι στην Σκανδιναβία (τομέας με σημαντική έλλειψη ειδικών). Έτσι, ασχολήθηκα με ιατρείο πήξης στην Σουηδία από το 2016-2021.
Γενικότερα η χρήση την υποτροφίας του Ιδρύματος είναι ένα σημαντικό εφόδιο για την επαγγελματική εξέλιξη, είτε κάποιος ασχοληθεί με το αντικείμενο εκπαίδευσης, είτε όχι. Για εμένα προσωπικά ήταν σημαντική βοήθεια στην εξασφάλιση μια καλύτερης εργασιακής θέσης και διεύρυνση των εργασιακών μου επιλογών.
Είχα τη χαρά και την τιμή να λάβω την υποτροφία του Ιδρύματος της Ε.Α.Ε. του έτους 2007-2008, αμέσως μόλις πήρα τον τίτλο της ειδικότητας στην Αιματολογία. Την εποχή εκείνη μ’ ενδιέφερε ιδιαίτερα η ανοσολογία της μεταμόσχευσης και η ανοσοθεραπεία για την αντιμετώπιση των ευκαιριακών λοιμώξεων στους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς. Στη Μονάδα Μεταμόσχευσης του ΓΝΑ ‘Ο Ευαγγελισμός’, είχαμε ήδη χορηγήσει εμβόλιο δενδριτικών κυττάρων για την αντιμετώπιση CMV λοίμωξης σε μεταμοσχευμένο ασθενή και είχαμε δει τη δράση της αλλοδραστικότητας των ΝΚ κυττάρων σε μεταμοσχεύσεις με KIR mismatch.
To 2008 έγινα δεκτή στη 2η Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Wuerzburg, Γερμανία (Medizinische II Universitaet Wuerzburg), υπό την επίβλεψη του καθηγητή Einsele. Το αντικείμενο της εργασίας μου ήταν η μελέτη της φυσικής ανοσίας και ειδικότερα των Δενδριτικών κυττάρων (Dendritic cells, DC), των κυττάρων φυσικών φονέων (Natural Κiller, NK) και της αλληλεπίδρασής τους με άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως Τ και iNKT λεμφοκύτταρα καθώς επίσης και μυελικά κατασταλτικά κύτταρα (myeloid suppressor cells), στα πλαίσια ασπεργίλλωσης σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς μετά από αλλογενή μεταμόσχευση στελεχιαίων αιμοποιητικών κυττάρων. Παράλληλα, ασχολήθηκα με τη δημιουργία εμβολίων δενδριτικών κυττάρων υπό GMP συνθήκες για ανοσοθεραπεία. Τα εμβόλια στοχεύουν στην επαγωγή ισχυρής Th1 ανοσιακής απάντησης στα πλαίσια λοιμώξεων μέσω της διέγερσης Τ αλλά και ΝΚ κυττάρων. Για τις ανάγκες της παραγωγής των εμβολίων, εκπαιδεύτηκα στο GMP facility του Παιδιατρικού Νοσοκομείου του Παν/μίου Wuerzburg. Τα αποτελέσματα του πρώτου έτους έρευνας κρίθηκαν ως η καλύτερη εργασία του EBMT meeting 2010, Βιέννη-Αυστρία και επιλέχθηκαν να παρουσιαστούν στο Presidential symposium του συνεδρίου. Έτσι, μου ζητήθηκε να συνεχίσω την ερευνητική μου εργασία για 2ο χρόνο, λαμβάνοντας υποτροφία από το Διεπιστημονικό Κέντρο Κλινικών Ερευνών (Interdisziplinäres Zentrum für Klinische Forschung) του Παν/μίου Wuerzburg.
Τα αποτελέσματα των δύο πρώτων χρόνων έρευνας αποτέλεσαν το αντικείμενο του άρθρου με τίτλο “Human NK Cells display important antifungal activity against Aspergillus fumigatus which is directly mediated by IFN-gamma release” που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Immunology. Για τη μελέτη αυτή μου απονεμήθηκε το βραβείο νέου ερευνητή για το 2011 (Nachwuchsförderpreis 2011) από την Ευρωπαϊκή γερμανόφωνη λοιμωξιολογική εταιρεία και χρηματικό έπαθλο 2500 ευρώ (Κίελο, Σεπτέμβριος 2011). Η δημοσίευση αυτή, τον Ιανουάριο 2012, βραβεύτηκε ως μία από τις έξι καλύτερες για το 2011, σχετικά με την ανοσιακή απάντηση στις μυκητιακές λοιμώξεις (5th AAA meeting, Κων/πολη, Τουρκία).
Στη 2η Παθολογική Πανεπιστημιακή Κλινική του Wuerzburg συνέχισα να εργάζομαι για περισσότερο από επιπλέον 2 χρόνια σε θέση μεταδιδακτορικού ερευνητή, όπου μεταξύ άλλων συμμετείχα στον σχεδιασμό ερευνητικών πρωτοκόλλων καθώς και στην επίβλεψη διδακτορικών διατριβών.
Το μετρήσιμο έργο από το έτος της υποτροφίας είναι αναρτημένες και προφορικές ανακοινώνεις σε διεθνή συνέδρια καθώς και δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά:
M.Bouzani, M. Ok, O. Kurzai, H. Einsele, J. Loeffler
Direct interaction of human NK cells with Aspergillus fumigatus induces a Th1 immune response and provokes significant fungal killing but not via their usual cytotoxic pathways
36th Annual Meeting of the EBMT 2010, Vienna, Austria, Presidential symposium
D.Gundel, M. Bouzani, A-L. Schmitt, H. Einsele, J. Loeffler
In vitro effects of Aspergillus fumigatus on human invariant Natural Killer T Cells
DGHM 2011, Essen, Germany
M.Bouzani1, A. Mc Cormick2, F. Ebel2, O. Kurzai3, H. Einsele1 , J. Loeffler1 1Klinik & Polyklinik II, Wurzburg University, Germany
Interferon-γ released by Human Natural Killer Cells demonstrates direct fungicidal properties against Aspergillus Fumigatus
KIT 2012, Cologne, Germany
M. Bouzani1, A.L. Schmitt1, V. Aimanianda2, G.U. Grigoleit1, J.P. Latge2, H. Einsele1 J. Loeffler1
NK cells as target of Dendritic Cell vaccines: The effect of Aspergillus Fumigatus derived beta-(1,3)-glucan pulsed Dendritic Cells on human NK cells
EBMT 2013, London, UK
M. Bouzani1, S. Kühn1, M. Dittrich2, T. Müller2, M. Kapp1, G-U. Grigoleit1 , S. Mielke1, H. Einsele1, J. Loeffler1
Invasive Aspergillosis following Haploidentical haematopoietic stem cell transplantation (HHSCT). A single centre experience.
EBMT 2012 Geneva, Switzerland
M. Bouzani1, A-L. Schmitt1, V. Aimanianda2, C. Flechsig1, S-M. Tan1, G-U. Grigoleit1, J-P. Latge2, H. Einsele1 and J. Loeffler1
Monocyte-Derived Dendritic Cells Pulsed with Aspergillus Fumigatus derived β-3-glucan activate Human Natural Killer Cells and Enhance their Anti-Aspergillus Effect
5th AAA meeting Istanbul, Turkey 2012
M. Bouzani1, A-L. Schmitt1, V. Aimanianda2, C. Flechsig1, S-M. Tan1, G-U. Grigoleit1, J-P. Latge2, H. Einsele1 and J. Loeffler1
Monocyte-Derived Dendritic Cells Pulsed with Aspergillus Fumigatus Components Enhance the Anti-Aspergillus Effect of Human Natural Killer Cells
The American Society of Hematology 53d Annual Meeting 2011, San Francisco, USA.
Maria Bouzani*, Michael Ok*, Allison McCormick†, Frank Ebel†, Hermann Einsele* and Juergen Loeffler*
Interferon-gamma Mediates a Direct Fungicidal Effect of Human Natural Killer (NK) Cells Against Aspergillus Fumigatus
The American Society of Hematology 52nd Annual Meeting 2010, Orlando, USA.
Maria Bouzani1, Michael Ok 1, Oliver Kurzai2, Hermann Einsele1 and Juergen Loeffler1
“Analyse der Interaktion humaner NK-Zellen mit Aspergillus fumigatus”
DGHO meeting, Berlin, October 2010
Maria Bouzani1, Michael Ok 1, Oliver Kurzai2, Hermann Einsele1 and Juergen Loeffler1
Human Natural Killer Cells Are Able to Kill Aspergillus Fumigatus but Not Via the Perforin – Granzyme Pathway
The American Society of Hematology 51st Annual Meeting, 2009, New Orleans, USA.
C. Oliver Morton, Maria Bouzani, Juergen Loeffler, Thomas R. Rogers
Direct interaction studies between Aspergillus fumigatus and Human immune cells; what have we learned about pathogenicity and host immunity?
Mini Review – Front Microbiol. 2012 Dec 3;3:413. PMID: 23264771
Bouzani M., H. Einsele, J. Loeffler. 2012.
Functional analysis is a paramount prerequisite for understanding the in vitro interaction of human natural killer cells with Aspergillus fumigatus. J Infect Dis 205:1025-1026;
Bouzani M, Ok M, McCormick A, Ebel F, Kurzai O, Morton CO, Einsele H, LoefflerL
Human NK Cells display important antifungal activity against Aspergillus fumigatus which is directly mediated by IFN-gamma release.
J Immunol. 2011 Aug 1;187(3):1369-76.
Θεωρώ πως τα χρόνια αυτά ήταν τα πιο όμορφα και δημιουργικά της μέχρι σήμερα πορείας μου, την οποία και καθόρισαν! Η υποτροφία του Ιδρύματος της Ε.Α.Ε. μου έδωσε την ευκαιρία ν’ ασχοληθώ με τη βασική έρευνα, να συναναστραφώ κορυφαίους επιστήμονες, ν’ αποκτήσω αντίληψη ερευνητή. Συνεργάστηκα με ομάδες σε όλο τον κόσμο, έκανα φιλίες που διατηρώ μέχρι σήμερα… Η υποτροφία μου άνοιξε την πόρτα αυτού του Κόσμου, ήταν το εφόδιο, η προίκα μου στη νέα μου ζωή. Χάρη στην υποτροφία και τα προσόντα που απέκτησα, διεκδίκησα με επιτυχία τη θέση την οποία κατέχω στην Αιματολογική Κλινική του Νοσοκομείου ‘Ο Ευαγγελισμός’.
Με την επιστροφή μου στην Ελλάδα το 2013, και με τη γνώση και την εμπειρία που είχα αποκτήσει στη Γερμανία, ανέλαβα τον σχεδιασμό και την οργάνωση του εργαστηρίου κυτταρικών θεραπειών (GMP Clean Room) της Κλινικής μας. Παράλληλα, εφάρμοσα τα πρωτόκολλα παραγωγής εμβολίων δενδριτικών κυττάρων και ειδικών Τ κυττάρων έναντι ιών. Στη συνέχεια ανέλαβα την εφαρμογή του προγράμματος ποιότητας Fact-Jacie, στο Εργαστήριο και το Τμήμα Συλλογών της Μονάδας Μεταμόσχευσης και Κυτταρικών θεραπειών της Κλινικής μας. Η διαδικασία αυτή οδήγησε στην πιστοποίηση του Κέντρου μας για τις CAR-T θεραπείες, τον Δεκέμβριο 2019, οπότε και πραγματοποιήθηκε η 1η συλλογή κυττάρων για την παραγωγή CAR-T κυττάρων στην Ελλάδα.
Θέλω και σήμερα, όπως και όταν έλαβα την υποτροφία, ν’ ευχαριστήσω από καρδιάς το Δ.Σ. του Ίδρυματος της Ε.Α.Ε. για την τιμή, την εμπιστοσύνη, την ενθάρρυνση, την υποστήριξη που μου παρείχε. Ως αντίδωρο, από τη θέση της Προέδρου του Ιδρύματος, θα προσπαθήσω ν’ αναβιώσει ο θεσμός των υποτροφιών, ώστε οι νεότεροι συνάδελφοι να έχουν αντίστοιχες με τη δική μου ευκαιρίες.
Απέκτησα μεγάλη κλινική εμπειρία στη διαχείριση περιστατικών με θρόμβωση και αιμορραγία στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και στην εντατική, στην μαιευτική μονάδα κυήσεων υψηλού κίνδυνου, στους ογκολογικούς και αιματολογικούς ασθενείς, στους ασθενείς με νόσο COVID, κ.ά. Συμμετείχα στην κατάρτιση των οδηγιών για την πρόληψη και θεραπεία των διαταραχών αιμόστασης από τη νόσο COVID και στην ομάδα επείγουσας αντιμετώπισης των αιματολογικών διαταραχών σχετιζόμενων με τη νόσο, καθόλη τη διάρκεια της πανδημίας στο νοσοκομείο Τenon, κέντρο αναφοράς για τους ασθενείς με COVID.
Το Κέντρο Αιμόστασης-Θρόμβωσης όπου μετεκπαιδεύτηκα αποτελεί και διεθνές Κέντρο αναφοράς των παθήσεων αιμοπεταλίων. Είχα έτσι την ευκαιρία να εξειδικευτώ στον τομέα αυτό τόσο σε κλινικό όσο και σε εργαστηριακό επίπεδο. Κατόπιν επιτυχίας μου στον εθνικό διαγωνισμό της Γαλλίας, σε συνδυασμό με το ερευνητικό και διδακτικό μου έργο, προήχθην στη θέση επιμελήτριας Α’ το 2019. Παράλληλα με την κλινική μου δραστηριότητα, εργάστηκα στην ερευνητική ομάδα του τμήματος ‘’Cancer, Homeostasis and Angiogenesis”, INSERM U938, Centre de Recherche Saint-Antoine, Institut Universitaire de Cancérologie, Sorbonne University.
Ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό ‘’Host-Graft Relationship: Immunological Interaction and Cellular Engineering το ακαδημαϊκό έτος 2017 – 2018, στην Ιατρική Σχoλή του Πανεπιστημίου Paris Saclay. H πτυχιακή μου εργασία είχε ως αντικείμενο τον μηχανισμό θρόμβωσης στο πολλαπλό μυέλωμα, μέσω των πλασματοκυτταρικών μικροσωματιδίων πλούσιων σε ιστικό παράγοντα . Σχεδίασα και πειραματίστηκα σε αυτό το κυτταρικό μοντέλο, τα αποτελέσματα του οποίου δημοσιεύτηκαν.
Σχετικές δημοσιεύσεις
Στις αρχές του 2022 αποδέχτηκα την πρόσκληση του Dr. Floriαn Scotté, διευθυντή του Patient Pathway Division και πρόεδρου της Multinational Association of Supportive Care in Cancer (MASCC) να δημιουργήσω το τμήμα πρώιμης υποστηρικτικής φροντίδας για όλους τους νέους ογκολογικούς ασθενείς στο διεθνές Oγκολογικό Kέντρο Gustave Roussy. Το Kέντρο υποδέχεται περί τους 10000 νέους ασθενείς τον χρόνο και καινοτομεί μέσω της βασικής και κλινικής έρευνας στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Παράλληλα με το έργο της διεύθυνσης του τμήματος μου, είμαι η υπεύθυνη κλινική αιματολόγος του κέντρου για τις θρομβωτικές και αιμορραγικές επιπλοκές. Ανέλαβα την δημιουργία του σχετικού ιατρείου το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί κατά το τρέχον έτος και την ευθύνη γνωμοδότησης στο επιστημονικό συμβούλιο θρόμβωσης του νοσοκομείου. Συνεργάζομαι με εκλεκτούς συναδέλφους σε διεθνές επίπεδο στην ομάδα εργασίας Αιμόσταση -Θρόμβωση της MASCC για την κατάρτιση κατευθυντηρίων οδηγιών, την έρευνα και την εκπαίδευση.
Με χαρά αποδέχτηκα την πρόσκληση της άξιας πρόεδρου κυρίας Μπουζάνη να παραθέσω την εμπειρία μου. Ευχαριστώ το Ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρίας, που μέσω της υποτροφίας, στήριξε αμέριστα την επιθυμία μου να εξελιχθώ επιστημονικά ώστε να παρέχω διαρκώς καλύτερη φροντίδα στους αιματολογικούς ασθενείς. Εύχομαι το Ίδρυμα να συνεχίσει να είναι αρωγός των νέων Ελλήνων αιματολόγων, οι οποίοι-σε πείσμα των αντικειμενικών δυσκολιών-με συνέπεια, όρεξη και επιμονή προοδεύουν.
Αιματολόγος, MD, MSc, PhD
Η υποτροφία αφορούσε στην περίοδο 1/2017-2/2018
Κέντρο μετεκπαίδευσης: Centre for Haematology, Hammersmith Hospital, Imperial College London UK
Το θέμα μετεκπαίδευσης ήταν ο σχεδιασμός anti-BCMA CAR iNKT ανοσοθεραπείας για την αντιμετώπιση του Πολλαπλού Μυελώματος σε συνδυασμό με τη μελέτη των προτύπων ανοσοφαινοτυπικής έκφρασης των CD1d και BCMA σε κύτταρα πολλαπλού μυελώματος.
Ως προς το επιστημονικό έργο που έχει παραχθεί, η προσπάθεια ανάπτυξης anti-BCMA CAR iNKT , βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.
Σήμερα εργάζομαι ως Αιματολόγος, Επιμελητής Α΄ στην Α΄ Αιματολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν» και διατηρώ παράλληλα ιδιωτικό ιατρείο, ασχολούμενος με όλο το φάσμα των αιματολογικών νοσημάτων.
Η υποτροφία βοήθησε στην επαγγελματική μου εξέλιξη πολλαπλώς. Ειδικότερα, εκπαιδεύτηκα στη μεθοδολογία της έρευνας και απέκτησα εμπειρία σε όλο το φάσμα της πρακτικής εφαρμογής ανάπτυξης CAR ανοσοθεραπείας. Επιπλέον, η μελέτη προτύπων έκφρασης πιθανών αντιγόνων-στόχων της ανοσοθεραπείας σε πραγματικά περιστατικά μυελώματος, συνέβαλε στη βαθύτερη κατανόηση των παθογενετικών μηχανισμών και στην επίδραση των προηγούμενων θεραπευτικών επιλογών στην εξέλιξη της νόσου. Συνολικά, η εμπειρία της ερευνητικής δουλειάς με βοήθησε στη βαθύτερη κατανόηση τόσο της φυσιοπαθολογίας των νόσων όσο και των μηχανισμών δράσης των θεραπευτικών μεθόδων καθώς και της τεράστιας σε απαιτήσεις εργασίας που προηγείται πριν την εφαρμογή στην πράξη των καινοτόμων θεραπειών.
Ιατρός – Ειδικός Παθολογοανατόμος
με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Αιματοπαθολογοανατομία
Επιμελητής Β’ του ΠΓΝΘ “ΑΧΕΠΑ”,
Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής
Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ
Μετεκπαιδεύτηκα στην ομάδα Αιματοπαθολογοανατομίας του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου του Νοσοκομείου «Hospital Clinic» της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, στην Ισπανία. Υπεύθυνος ήταν ο παγκοσμίου φήμης Καθηγητής κ. Elias Campo, που αποτελεί έναν από τους κύριους αιματοπαθολογοανατόμους, που δημοσιεύουν τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες πάνω στη διαγνωστική των νεοπλασμάτων του αιματολεμφοποιητικού συστήματος μέσω της WHO και της ICC. Είναι συγγραφέας > 850 εργασιών, με h-ndex>150 και total citations> 110.000. Συνάντησα και γνώρισα από κοντά έναν παθολογοανατόμο με βαθιά γνώση του αντικειμένου του, έναν υποδειγματικό δάσκαλο και πάνω από όλα ένα καλό και προσιτό άνθρωπο, που πλαισιώνεται από μια εξαιρετική ομάδα.
Το θέμα της μετεκπαίδευσης ήταν «Σύγχρονες μέθοδοι διάγνωσης και έρευνας στην Αιματοπαθολογοανατομία».
Η χρονική περίοδος υποτροφίας ήταν Φεβρουάριος 2015 έως Φεβρουάριος 2016. Τονίζω ότι μετά την ετήσια εξαιρετική συνεργασία και αμοιβαία ικανοποίηση, μου προσφέρθηκε από τον Καθηγητή κ. Campo, εξάμηνη σύμβαση εργασίας ως ερευνητή για την πλήρη ολοκλήρωση των ερευνητικών εργασιών μας.
Σχετικά με το επιστημονικό έργο που παρήχθη και την εμπειρία που αποκτήθηκε, θα ήθελα να αναφέρω ότι συμμετείχα στην καθημερινή διαγνωστική νοσημάτων του αιματολεμφοποιητικού συστήματος σε >1600 περιστατικά, συμπερι-λαμβανομένων και συμβουλευτικών περιπτώσεων, σε πολυκέφαλο μικροσκόπιο, με τον Καθηγητή κ. Elias Campo και την ομάδα του. Συμμετείχα σε όλα τα εκπαιδευτικά και διαγνωστικά σεμινάρια και καθημερινές και εβδομαδιαίες συναντήσεις με τη διεπιστημονική ομάδα Παθολογοανατόμων, Αιματολόγων και Μοριακών Βιολόγων. Παρουσίασα ενδιαφέροντα περιστατικά με ομιλίες σε εβδομαδιαίες διεπιστημονικές συναντήσεις. Παρακολούθησα τοπικά και διεθνή συνέδρια, που διεξήχθηκαν στη Βαρκελώνη.
Η παραπάνω πολύπλευρη μετεκπαίδευσή μου, μου έδωσε τη δυνατότητα να αυξήσω τις γνώσεις μου και να εμβαθύνω στις ήδη υπάρχουσες. Θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην τονίσω, με τον πιο εμφατικό τρόπο, το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ συναδέλφων διαφορετικών ειδικοτήτων και γνωστικών αντικειμένων (παθολογοανατόμων, αιματολόγων, μοριακών βιολόγων, κ.ά.), που καλλιεργήθηκε σε εμένα, βλέποντας καθημερινά τη σημασία του με τον πιο έμπρακτο τρόπο στην ορθή και έγκυρη διάγνωση των ασθενών μας.
Ερευνητικά, ασχολήθηκα με δυο επιστημονικά αντικείμενα, το στρες αντιγραφής του DNA στα λεμφώματα, και την επιρροή του SOX11 στην αγγειογένεση στα λεμφώματα από κύτταρα του μανδύα. Από την πρώτη ερευνητική εργασία έχει προκύψει προφορική ανακοίνωση στο Εθνικό Συνέδριο Παθολογικής Ανατομικής της Ισπανίας, με τίτλο Cyclin D1 ongogenic overexpression leads to replication defects in malignant lymphoid cells, με το όνομά μου ως πρώτο συν-συγγραφέα και εκκρεμεί η εργασία στο Pubmed. Από τη δεύτερη ερευνητική εργασία έχει προκύψει δημοσίευση στο PubMed με τίτλο: Petrakis G, Veloza L, Clot G, Gine E, Gonzalez-Farre B, Navarro A, Bea S, Martínez A, Lopez-Guillermo A, Amador V, Ribera-Cortada I, Campo E. Increased tumour angiogenesis in SOX11-positive mantle cell lymphoma. Histopathology. 2019 Nov;75(5):704-714, PMID: 31173643. Οι παραπάνω εργασίες μου έδωσαν τη δυνατότητα να ασχοληθώ με τη διερεύνηση καινοτόμων γνωστικών αντικειμένων πάνω σε σημαντικές πτυχές της παθογένεσης των λεμφωμάτων και να συμμετέχω στην παραγωγή νέας γνώσης με προγνωστικές και θεραπευτικές προεκτάσεις.
Σήμερα, εργάζομαι ως Επιμελητής του ΠΓΝΘ «ΑΧΕΠΑ», στο Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ. Επέλεξα το συγκεκριμένο εργαστήριο μετά από πολυετή εργασία μου ως ιδιώτης παθολογοανατόμος. Εδώ, το αντικείμενο της εργασίας μου αφορά τη διαγνωστική σε όλο φάσμα της Παθολογικής Ανατομικής, αλλά αποτελώ μέλος ομάδας συναδέλφων, που διαχειριζόμαστε πληθώρα περιστατικών, που αφορούν αιματολογικά νοσήματα, θέτοντας διάγνωση μέσω της εξέτασης οστεομυελικών βιοψιών, λεμφαδένων και άλλων ιστών με ανάπτυξη σχετικών νοσημάτων. Όντας μόνιμο μέλος του Πανεπιστημιακού Εργαστηρίου, έχω πρόσβαση τόσο στη διδασκαλία φοιτητών και ειδικευόμενων ιατρών, μεταλαμπαδεύοντας τις γνώσεις μου και τις εμπειρίες μου, όσο και δυνατότητες συνεργασίας με άλλα ερευνητικά ιδρύματα (ΕΚΕΤΑ, ΕΛΙΕΚ, ΕΣΟΟ).
Θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στο Ίδρυμα της Ε.Α.Ε. για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν και την υποστήριξή τους, χωρίς την οποία δεν θα μπορούσα να πετύχω την καρποφόρα συμμετοχή μου σε ένα τόσο υψηλού επιπέδου και απαιτήσεων πρόγραμμα Αιματοπαθολογίας. Η βαθειά γνώση, το πνεύμα διεπιστημονικής συνεργασίας και οι διαπροσωπικές γνωριμίες και φιλίες με συναδέλφους από όλο τον κόσμο που συνάντησα στη Βαρκελώνη, έχουν γαλουχήσει και καθορίσει το επαγγελματικό μου ήθος και χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, συνέβαλαν καθοριστικά στην επαγγελματική και ατομική μου εξέλιξη.
1. The attending Centre was Alfred Health, Monash University: Myeloma Research Group, Australian Centre for Blood Diseases (ACBD), under the supervision of Prof. Andrew Spencer, for the year 2011-2012
2. The subject was “Targeting the Wnt pathway for the treatment of Multiple Myeloma (MM)”
3. Thanks to the scholarship I got from the Institution of the Hellenic Society of Haematology, I was offered a PhD position in Prof Spencer Lab, and two scholarships from Monash University. We did get several publications and conferences presentations regarding the role of the Wnt pathway as a target for the treatment of MM, and we validated a Wnt pathway inhibitor (Tegavivint) as monotherapy and in combination with standard of care. Tegavivint is currently validated in clinical trials for the treatment of solid and haematological malignancies.
4. I worked as a medical researcher in Prof Spencer Lab from 2017 to 2022. From June 2022 I am working with Prof Harshal Nandurkar (Head of the Haematology and Oncology in ACBD) for the development and validation of a novel therapeutic in the context of severe sepsis and aGvHD.
5. Nothing of the above would be possible without the scholarship I got from your college.
Ιατρός Αιματολόγος MD (AUTh) | MSc (AUTh) | PGCert (HMS) | DPhil (Oxon) | AFHEA (UK)
1. Αναφορά του Κέντρου Μετεκπαίδευσης (Χώρα, Νοσκομείο, Κλινική ή Τμήμα, Υπεύθυνος Προγράμματος)
Medical Research Council (MRC) Molecular Haematology Unit at University of Oxford
MRC Weatherall Institute of Molecular Medicine,
John Radcliffe Hospital | Headington | Oxford | OX3 9DS | UK
Department of Clinical Haematology
The Churchill Hospital
Oxford University Hospitals NHS Foundation Trust
Headington | Oxford | OX3 7LE | UK
Υπεύθυνος Καθηγητής: Adam J Mead
2. Αναφορά του τίτλου – θέματος μετεκπαίδευσης
«Single cell analysis of malignant stem cell clones in myeloproliferative neoplasms».
3. Χρονική περίοδος που λάβατε την υποτροφία
Περίοδος υποτροφίας: Μάρτιος 2017 – Μάρτιος 2018
(«Πρόγραμμα Οικονομικής Στήριξης 2016-2017»)
4. Επιστημονικό έργο που παρήχθη, εμπειρία που αποκτήσατε
Ερευνητική Δραστηριότητα και Συγγραφικό Έργο
Ερευνητικά Αντικείμενα
Περίληψη
Με την ώθηση της εξασφάλισης υποτροφίας από το Ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας μετέβην προς μετεκπαίδευση στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Medical Research Council (MRC) Molecular Haematology Unit, MRC Weatherall Institute of Molecular Medicine, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (UK), υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Adam Mead. Καθ’ όλη την ακόλουθη περίοδο εργάζομαι ως clinical scientist συνδυάζοντας κλινικό έργο με κλινική και μεταφραστική έρευνα στο πεδίο των μυελικών νοσημάτων και ιδιαίτερη έμφαση στα μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα.
Το δημοσιευμένο επιστημονικό έργο μου με αναγνώριση και αναφορά του Ιδρύματος Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας περιλαμβάνει:
SOUSOS N, WEN S, HAMBLIN A, CLARK S-A, WHITTLE J, MURPHY LC, SIMOGLOU KARALI C, REN Z, RAHMAN H, HAYDER N, RASTOGI A, JACOBS M, SHAPIRO S, PSAILA B, MEAD AJ.
Platelet-restricted Clonal Hematopoiesis.
Blood. 2024 (under review) [IF: 22.1]
SOUSOS N, NÍ LEATHLOBHAIR M, KARALI CS, BIENZ N, ROYSTON D, LOUKA E, CLARK S-A, HAMBLIN A, HOWARD K, MATHEWS V, GEORGE B, ROY A, PSAILA B, WEDGE DC, MEAD AJ. [NS and NLM contributed equally to this paper]
In-utero origin of myelofibrosis presenting in adult monozygotic twins.
Nat Med. 2022 Jun;28(6):1207-1211. doi: 10.1038/s41591-022-01793-4. [IF: 87.241]
SOUSOS N, BUCK G, RODRIGUEZ-MEIRA A, NORFO R, HAMBLIN A, PEZZELLA F, DAVIES J, HUBLITZ P, PSAILA B, MEAD AJ.
Rapid emergence of CLL during JAK2 inhibitor therapy in a patient with coexisting myelofibrosis and monoclonal B-cell lymphocytosis.
Hemasphere. 2020 May 27;4(3):e356. doi: 10.1097/HS9.0000000000000356. [IF: 9.1]
Εκτενέστερη περιγραφή
Παρακάτω παραθέτω μία αναλυτικότερη περιγραφή του επιστημονικού μου έργου και της σχετικής αποκτηθείσας εμπειρίας:
Με την ώθηση της εξασφάλισης υποτροφίας από το Ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας μετέβην προς μετεκπαίδευση στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Medical Research Council (MRC) Molecular Haematology Unit, MRC Weatherall Institute of Molecular Medicine, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (UK), υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Adam Mead. Καθ’ όλη την ακόλουθη περίοδο εργάζομαι ως clinical scientist συνδυάζοντας κλινικό έργο με κλινική και μεταφραστική έρευνα στο πεδίο των μυελικών νοσημάτων και ιδιαίτερη έμφαση στα μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα.
Εργαστήριο
Το εργαστήριο (Haematopoietic Stem Cell Biology Lab) πραγματοποιεί state-of-the-art έρευνα, με χρήση τεχνολογιών αιχμής, υποστηριζόμενο από ένα πλήρες σύστημα εξειδικευμένων υπηρεσιών εντός του MRC Weatherall Institute of Molecular Medicine (συμπεριλαμβανομένων των μονάδων κυτταρομετρίας ροής, μικροσκόπησης, αλληλούχησης, γενετικής μηχανικής, single-cell ανάλυσης, και βιοπληροφορικής). Έχει ιδιαίτερη πείρα και εξειδίκευση στη χρήση single-cell τεχνικών (πεδίο στο οποίο τόσο ιστορικά όσο και σήμερα ηγείται σε παγκόσμιο επίπεδο) και εφαρμογή αυτών στη μελέτη μυελικών νοσημάτων.
Κατά την εισαγωγική εκπαίδευσή μου στο εργαστήριο είχα την ευκαιρία να εκπαιδευτώ στο σύνολο των βασικών εργαστηριακών τεχνικών και να αποκτήσω σημαντική πρακτική εμπειρία στην κλασματοποίηση ολικού αίματος και μυελού των οστών, τις κυτταροκαλλιέργειες, την κυτταρομετρία ροής, καθώς και σε τεχνικές μοριακής βιολογίας και γενετικής μηχανικής.
Στη συνέχεια, με την εξασφάλιση της υποτροφίας από το Cancer Research UK και την αποδοχή της αίτησής μου για την πραγματοποίηση διδακτορικής έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ξεκίνησα τη διδακτορική μου έρευνα με τίτλο «Genetic lineage tracing in myeloproliferative neoplasms and clonal haematopoieis». Η έρευνα αφορούσε στη μελέτη της παθογένεσης της κλωνικής αιμοποίησης και των μυελοϋπερπλαστικών νεοπλασμάτων με τη χρήση διαχωρισμού και παράλληλης ανάλυσης των διαφορετικών κυτταρικών σειρών, με ιδιαίτερη έμφαση στη μεγακαρυοκυτταρική σειρά…
Έλαβα την υποτροφία του έτους 2012-13 από το Ίδρυμα της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας. Ήδη πριν την ολοκλήρωση της ειδίκευσής μου στην Αιματολογία με ενδιέφεραν ιδιαίτερα οι ιογενείς λοιμώξεις στους ασθενείς μετά από αλλογενή μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (αλλοΜΑΚ) και εκείνη την περίοδο το πεδίο της υιοθετούμενης ανοσοθεραπείας με Τ λεμφοκύτταρα για ιογενείς λοιμώξεις ήταν σε ανάπτυξη. Έτσι λοιπόν επέλεξα και έγινα δεκτή να παρακολουθήσω για ένα χρόνο τις εργασίες του Center for Cell and Gene Therapy του Baylor College of Medicine, Houston, TX στην Αμερική και συγκεκριμένα στο εργαστήριο της Dr Ann Leen.
H μετεκπαίδευσή μου, ξεκίνησε τον Ιούλιο 2013-2014. Το συγκεκριμένο εργαστήριο είχε ήδη μεγάλη εμπειρία στην παρασκευή και χρήση Τ-λεμφοκυττάρων έναντι ιών στα πλαίσια κλινικών μελετών και είχε φανεί ότι Τ- λεμφοκύτταρα με ειδικότητα έναντι των CMV, EBV και αδενοϊού μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια και είναι αποτελεσματικά τόσο στην προφύλαξη όσο και στη θεραπεία λοιμώξεων μετά από αλλοΜΑΚ. Η δική μου εργασία είχε θέμα την ανάπτυξη της ανοσοθεραπείας με Τ-λεμφοκύτταρα έναντι ενός νέου ιού-στόχου και συγκεκριμένα του ανθρώπινου μεταπνευμονοϊού (human Metapneumovirus-hMPV). Τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν πολύ ενθαρρυντικά. Αναγνωρίσαμε τα περισσότερο ανοσογόνα αντιγόνα του ιού, καταφέραμε να παρασκευάσουμε hMPV- ειδικά Τ λεμφοκύτταρα από υγιείς δότες ex vivo και είδαμε ότι είναι δραστικά in vitro. Αυτά τα αποτελέσματα, αργότερα χρησιμοποιήθηκαν από το εργαστήριο για την ανάπτυξη ενός προϊόντος για κλινική χρήση με στόχο αναπνευστικούς ιούς μεταξύ των οποίων ο hMPV.
Από εκείνη τη χρονιά που εργάστηκα στο Baylor College of Medicine στα πλαίσια της υποτροφίας που μου χορηγήθηκε από το Ίδρυμα Ε.Α.Ε. προέκυψαν 3 προφορικές ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια:
Καθώς και τρεις δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά: η πρώτη αφορούσε στα αποτελέσματα της εργασίας μου πάνω στον hMPV και οι άλλες δύο ήταν ανασκοπήσεις σχετικά με την υιοθετούμενη ανοσοθεραπεία για ιογενείς λοιμώξεις.
Θα πρέπει, όμως, να τονίσω ότι η Υποτροφία του Ιδρύματος της Ε.Α.Ε. ήταν εκείνη που μου άνοιξε το δρόμο για όλη την μετέπειτα επιστημονική μου εξέλιξη. Μετά το πέρας του χρόνου της υποτροφίας παρέμεινα στο Baylor College of Medicine και εργάστηκα με την Dr Leen πάνω στην έρευνα για κυτταρικές θεραπείες για άλλα 4 χρόνια, μέχρι τον Οκτώβριο του 2018, που έφυγα με το βαθμό του Λέκτορα και επέστρεψα στην Ελλάδα. Ασχολήθηκα με τις κυτταρικές θεραπείες έναντι διαφόρων ιών αλλά και αιματολογικών κακοηθειών και συμπαγών όγκων και επιπλέον με τη δημιουργία τραπεζών κυτταρικών προϊόντων. Κατά το διάστημα αυτό προέκυψαν πολυάριθμες ανακοινώσεις (αναρτημένες και προφορικές) και δημοσιεύσεις σε αξιόλογα περιοδικά.
Η εμπειρία και τα τυπικά (και θέλω να πιστεύω και ουσιαστικά) προσόντα που απέκτησα στο Baylor με τη βοήθεια της υποτροφίας έπαιξαν καταλυτικό ρόλο ώστε να μπορέσω το 2020 να πάρω θέση Επιμελητή στην Αιματολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Σήμερα, έχουμε μεταφέρει στην κλινική μας πρακτική αρκετές από τις μεθόδους πάνω στην ανοσοθεραπεία στις οποίες εκπαιδεύτηκα.
Οπωσδήποτε οι συνθήκες εργασίας στο εξωτερικό διαφέρουν πολύ από την Ελλάδα. Όταν μετά την Ειδικότητα βρεθεί κάποιος σε ένα περιβάλλον όπως αυτό που βρέθηκα εγώ, δεν μπορεί να πιστέψει πόσο εύκολα γίνονται όλα εκεί. Και είναι λογικό, εφόσον υπάρχει ολοκληρωμένο σύστημα, επάρκεια προσωπικού και υλικών. Όμως κατά τη γνώμη μου δυσκολίες και αρνητικά σημεία υπάρχουν παντού. Ακόμα και σήμερα προσπαθώ να κρατήσω τα θετικά στοιχεία και να τα μεταφέρω όσο μπορώ στην καθημερινότητά μου.
Τέλος, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ήρθα σε επαφή και γίναμε φίλοι με Αιματολόγους και γενικότερα Επιστήμονες από όλον τον κόσμο. Είδα από κοντά πώς δουλεύουν, τι δυσκολίες αντιμετωπίζουν. Διατηρώ ακόμα επαφή μαζί τους, ανταλλάσσουμε απόψεις για επιστημονικά θέματα, συζητάμε τα προβλήματα της δουλειάς μας ο καθένας στη χώρα του, για τις δύσκολες περιπτώσεις ασθενών που αντιμετωπίζουμε.
Ευχαριστώ πολύ το Ίδρυμα της Ε.Α.Ε. για την ευκαιρία που μου έδωσε και, τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση, καθόρισε την επιστημονική και επαγγελματική μου πορεία.
** Σημ. Σε κάποια φάση της παραμονής μου στην Αμερική, κέρδισα σε ένα διαγωνισμό μια επαγγελματική φωτογράφιση για το «επαγγελματικό μου προφίλ». Ιδού το αποτέλεσμα. Ήταν κι αυτή μια εμπειρία…
4-2010 έως 04-2011: Μετεκπαίδευση μετά υποτροφίας από το «Ίδρυμα Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας» στο Department of Haematology, Royal Free & University Medical School and Royal Free Hospital, London, UK με θέμα: «ΝΚ κυτταρική ανοσοθεραπεία στη θεραπευτική αντιμετώπιση της Οξείας Μυελογενούς Λευχαιμίας»
Υπεύθυνοι προγράμματος: Dr. Π. Κοτταρίδης MSc, PhD, FRCP, FRCPath, Dr M.W.Lowdell PhD, FRCPath.
Στα πλαίσια της μετεκπαίδευσής μου συμμετείχα ενεργά στο ερευνητικό πρωτόκολλο με τίτλο ‟Phase 1 Clinical Trial of Allogeneic Tumor-Primed Natural Killer Cells in AML»”, εκπαιδεύθηκα στις εργαστηριακές τεχνικές μελέτης της ΝΚ αλλοδραστικότητας και κυτταροτοξικότητας και συγχρόνως παρακολουθούσα τους ασθενείς που μετείχαν στο συγκεκριμένο πρωτόκολλο. Παράλληλα, παρακολουθούσα τις εργασίες όλων των τμημάτων που εντάσσονταν στην Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του νοσοκομείου «Royal free Hospital”. Eργάστηκα αυτόνομα στο εργαστήριο, στο πεδίο αυτό και oι μελέτες της ομάδας όπου συμμετείχα οδήγησαν σε δημοσίευση δύο άρθρων όπου συμμετέχω ως δεύτερος και τρίτος συγγραφέας και τα οποία είναι: ‟ Two-Stage Priming of Allogeneic Natural Killer Cells for the Treatment of Patients with Acute Myeloid Leukemia: A Phase I Trial” PLOS ONE DOI:10.1371 και ‟Leukemic Priming of Resting NK Cells Is Killer Ig-like Receptor Independent but Requires CD15-Mediated CD2 Ligation and Natural Cytotoxicity Receptors” J Immunol (2011) 187 (12): 6227-6234. Επίσης, η εργασία μου έγινε δεκτή με μορφή πόστερ στο συνέδριο EHA 2011 με τίτλο “The involvement of NCRs in the priming stage of NK cell activation by tumours” καθώς και στο συνέδριο ASH 2011 με τίτλο “Results of a Phase 1 Clinical Trial of Allogeneic Tumor-Primed Natural Killer Cells in AML”, όπου αναφέρονταν ότι η δραστηριότητα μου υποστηρίζονταν από το «Ίδρυμα Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας».
Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, συνέχισα την ενασχόληση μου με την εργαστηριακή μελέτη της ΝΚ αλλοδραστικότητας και κυτταροτοξικότητας in vitro, εργασία που έλαβε μορφή διδακτορικής διατριβής, διατηρώντας επιστημονική επικοινωνία με το ερευνητικό εργαστήριο της Αιματολογικής κλινικής στο Royal Free Hospital. H διδακτορική μου μελέτη ολοκληρώθηκε επιτυχώς και δημοσίευσα άρθρο με τίτλο ‟Natural killer cell cytotoxicity is a predictor of outcome for patients with high risk myelodysplastic syndrome and oligoblastic acute myeloid leukemia treated with azacytidine” στο περιοδικό LEUKEMIA & LYMPHOMA 2019, VOL. 60, NO. 10, 2457-2463.
Σήμερα εργάζομαι στην Αιματολογική κλινική του νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», στο βαθμό της επιμελήτριας Α’, ως επιστημονικά υπεύθυνη του τμήματος Αυτόλογης Μεταμόσχευσης και του τμήματος Προμήθειας Αρχέγονων Αιμοποιητικών κυττάρων από Εθελοντές Δότες. Η εμπειρία που αποκόμισα από τη συμμετοχή μου στις εργασίες της Μονάδας Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων του νοσοκομείου Royal Free Hospital, ήταν πολύ σημαντική και από αυτή την εμπειρία αντλώ ακόμη γνώσεις και βιώματα καθημερινής πρακτικής στην κλινική πράξη. Θεωρώ ότι εφάρμοσα και συνεχίζω να προσπαθώ να εφαρμόσω προσεγγίσεις και πρακτικές, προς την κατεύθυνση μιας σύγχρονης ιατρικής κλινικής πράξης όπως την βίωσα στο σύγχρονο και πρωτοποριακό νοσοκομείο όπου είχα την ευκαιρία να βρεθώ και να μαθητεύσω, χάρη στο πρόγραμμα υποτροφιών του ‟Ιδρύματος Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας».
Αναφορά του Κέντρου Μετεκπαίδευσης (Χώρα, Νοσοκομείο, Κλινική ή Τμήμα, Υπεύθυνος
Προγράμματος)
Computational Medicine Center, Sidney Kimmel Medical College,Thomas Jefferson University Philadelphia, PA, USA.
Υπεύθυνος Προγράμματος: Isidore Rigoutsos, PhD, Director Computational Medicine Center Professor Dept. of Pathology, Anatomy & Cell Biology Dept. of Cancer Biology Dept. of Biochemistry & Molecular Biology
TELEPHONE: 215 503 6152 FAX: 215 503 0466 Isidore.Rigoutsos @jefferson.edu
Αναφορά του τίτλου-θέματος μετεκπαίδευσης
Combined computational and experimental investigations of hematological neoplasias
Χρονική περίοδο υποτροφίας
Ιανουάριος 2012-Ιανουάριος 2013
Επιστημονικό έργο που παρήχθη, εμπειρία που αποκτήθηκε
Στα πλαίσια της διατριβής μου ασχολήθηκα με την επιγενετική και ιδιαίτερα με τη μεθυλίωση του DNA. Ωστόσο, η ενασχόληση μου με την επιγενετική κορυφώθηκε κατά την μετεκπαίδευσή στο Computational Medicine Center (CMC), Sidney Kimmel Medical College, Thomas Jefferson University, Philadelphia, USA, όπου το ενδιαφέρον μου επικεντρώθηκε σε μια άλλη κατηγορία επιγενετικών τροποιήσεων τα microRNAs (miRNAs). Τα miRNAs αποτελούν μονόκλωνα μόρια RNA τα οποία αναστέλλουν μόρια mRNA-στόχους και μπλοκάρουν την έκφρασή τους, αποτελώντας πολύ σημαντικούς ρυθμιστές της μεταγραφικής έκφρασης. Μέχρι το 2014 ~2.800 ανθρώπινα mRNAs ήταν γνωστά. Κατά τη μετεκπαίδευσή μου στο CMC, εκπαιδεύτηκα στην ανάλυση δεδομένων RNA sequencing με τη χρήση υπολογιστικών μεθόδων και συμμετείχα στην ανάλυση των miRNAs που βρίσκονται στα αιμοπετάλια, ενώ συνέβαλα στην αναγνώριση 3,707 νέων μορίων mRNAs σε ένα ιδιαίτερα σημαντικό project που δημοσιεύθηκε στο PNAS. Η εν λόγω δημοσίευση έχει λάβει 319 αναφορές μέχρι σήμερα.
Άλλες δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις που προέκυψαν κατά την μετεκπαίδευσή μου είναι οι παρακάτω:
Δημοσιεύσεις
Ανακοινώσεις σε συνέδρια
Κατά την παραμονή στο Thomas Jefferson University συνέβαλα και στη δημιουργία ιστοσελίδας με τις βασικές γνώσεις που αφορούν τα non coding RNAs και όχι μόνο με τίτλο Learn! Ο σύνδεσμος είναι ο εξής https://cm.jefferson.edu/learn/
Έκτοτε συνεχίζω να είμαι Visiting Scientist, Computational Medicine Center, Sidney Kimmel Medical College, Thomas Jefferson University https://cm.jefferson.edu/staff-members/eleftheria-hatzimichael/
Το 2018 εκλέχθηκα Επίκουρη Καθηγήτρια Αιματολογίας και έκτοτε ανέλαβα διατριβές με αυτό το αντικείμενο όπως φαίνεται παρακάτω
Κέντρο που εργάζομαι σήμερα και επιστημονικό αντικείμενο της εργασίας μου
Είμαι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αιματολογίας στο Τμήμα Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και εργάζομαι επιπλέον και στην Αιματολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων. Στην Αιματολογική Κλινική συμμετέχω πλήρως στο πρόγραμμα εφημεριών και αναλαμβάνω ασθενείς με οποιοδήποτε αιματολογικό πρόβλημα, καθώς στην Κλινική δεν υπάρχουν διακριτά γνωστικά αντικείμενα. Ερευνητικά, ασχολούμαι με την μεταφραστική έρευνα όπως φαίνεται και από τις Διατριβές που προανέφερα αλλά ταυτόχρονα ασχολούμαι και με την κλινική έρευνα και είναι Κύριος Ερευνητής σε περισσότερες από 30 κλινικές δοκιμές.
Η εν λόγω υποτροφία συνέβαλε σημαντικά στην προσωπική μου βελτίωση καθώς εξοικειώθηκα με την Βασική Βιολογία αλλά και την Υπολογιστική Ιατρική. Απέκτησα γνώσεις σε ένα ταχέως εξελισσόμενο πεδίο που δεν μπορούσα να αποκτήσω στην Ελλάδα. Αποτέλεσε επίσης ένα πολύ σημαντικό προσόν όσον αφορά και το βιογραφικό μου. Το 2018 εκλέχθηκα Επίκουρη Καθηγήτρια Αιματολογίας και έκτοτε ανέλαβα διατριβές με αυτό το αντικείμενο όπως φαίνεται παρακάνω.
Δημοσιεύσεις που προέκυψαν σε αυτό το αντικείμενο μετά την επιστροφή μου από την Αμερική
1. ΑΓΑΠΙΔΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ – Η επίδραση της δεσμοπρεσσίνης σε ασθενείς με αιμορραγικές παθήσεις με την τεχνική της δοκιμασίας παραγωγής θρομβίνης (TGA) – Υπότροφος 2013
2. ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ – Academic Department of Haematology Royal Free Hospital & University College of London – Διεύρυνση μοριακών διαταραχών σε Οξεία Μυελοβλαστική Λευχαιμία Ενηλίκων – Υπότροφος 2008
3. ΓΑΛΑΝΗ ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ
4. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ – Hammersmith (Imperial College) – Επιγενετική τροποποίηση της γονιδιακής έκφρασης σε αιματολογικές κακοήθειες – Υπότροφοι 2008
5. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΕΦΕΛΗ
6. ΔΑΝΗΛΑΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
7. ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ
8. ΚΑΡΤΣΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ – The General Infirmary at Leeds, UK – Μελέτη ελάχιστης υπολειπόμενης νόσου σε λεμφοπαραγωγά νοσήματα με κυτταρομετρία ροής – Υπότροφος 2006
9. ΚΟΥΛΙΕΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ
10. ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΥ ΛΥΔΙΑ – Κυτταρική και Μοριακή Βιολογία Μυελοδυσπλαστικών Συνδρόμων, Department of Haematology Imperial College London, Hammersmith Hospital – Υπότροφος 2009
11. ΛΕΥΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
12. ΛΕΩΝΙΔΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΩΝΗ
13. ΛΙΑΠΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
14. ΜΠΑΛΤΑ ΑΡΤΕΜΙΣ
15. ΜΠΑΛΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ – Αλλογενής μεταμόσχευση μυελού των οστών (άλλο-ΜΑΚ) – Duke University, Division of Cellular Therapy Adult Bone Marrow Transplant (Nelson J. Chao, MD) – Υπότροφος 2009
16. ΜΠΑΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ – Hematology Center, Division of Clinical Immunology, Karoliska University Hospital Huddinge Stockholm – Σουηδία – Καλλιέργεια και έκπτυξη μεσεγχυματικών κυττάρων σε κλινική κλίμακα για χρήση στη νόσο του μοσχεύματος κατά ξενιστή ή αυτοάνοσα νοσήματα – Υπότροφος 2007
17. ΜΠΟΥΖΑΝΗ ΜΑΡΙΑ
18. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΟΥΛΑ
19. ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ – Κlinikum der Universität Munchen, Groβhadern – Μέθοδοι μελέτης της υπολειμματικής νόσου στις οξείες λευχαιμίες με αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης – Υπότροφος 2005
20. ΠΑΡΔΑΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
21. ΠΑΣΣΑΜ ΦΡΙΝΤΑ – Immunology Research Laboratory & Hematology Laboratory St. George Hospital University of New South Wales, Sydney Australia – Τεχνικές μελέτης της αγγειογένεσης στη θρόμβωση – Υπότροφος 2007
22. ΠΕΤΕΒΗ ΚΥΡΙΑΚΗ – Imperial College London, Hammersmith Hospital» με θέμα «Chimeric antigen receptor-modified invariant NKT-cells for immunotherapy of CD1d+ B-cell malignancies – Υπότροφος 2015
23. ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
24. ΠΟΝΤΙΚΟΓΛΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ – Laboratory of Haematopoiesis, Faculty of Medicine of the University François Rabellais in Tours, Γαλλία – Τεχνολογία των μεσεγχυματικών προγονικών κυττάρων – Υπότροφος 2007
25. ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ
26. ΣΟΥΣΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
27. ΤΖΑΝΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ
28. ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ
29. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ